۰-کلیاتی پیرامون جن

بر خلاف داستان‌ها و افسانه‌هایی که در مورد جن رایج است و از این پدیده‌ی الهی صورتی وحشتناک و عجیب نشان داده است نگاه قرآن به این مخلوق الهی بسیار جالب است. در تمام آیات قرآنی که در این مورد نازل شده است حتی یک مورد نمی‌توان یافت که جن را موجودی هولناک و ترس‌آور شناسانده باشد و این نکته‌ای در خور توجه است. در این­جا طبق آموزه‏های قرآنی چند نکته کلی درباره جنّیان بیان می کنیم:

۱. دارای قوه‌ی اختیارند، در نتیجه مؤمن و کافر دارند[۱]، و ثواب و عقاب شامل حال آن‌ها نیز می‏شود.[۲]

۲. به دلیل نوع خلقتشان دارای قابلیت‏هایی مانند سرعت بسیار بالا و … هستند.[۳] منتهی وجود این قابلیت ها در آنان نبایستی موجب این تلقی غلط شود، که جنیان از انسان بالاتر بوده و به قول عوام الناس از ما بهتران باشند.

۳. قبل از انسان خلق شده­اند[۴] منتهی از حیث کمال پایین‏تر از انسان هستند.[۵] لازم به توضیح است که منظور نوع جنّ است که از نوع بشر پایین‏ترند. به این معنا که در سیر صعودی و مراتب کمالیه، انسان بالاتر از جن می تواند قرار بگیرد؛ و الا از نظر سیر نزولی، انسان نه تنها از جن که از چهارپایان نیز ممکن است پائین تر رود.[۶] به همین دلیل است که جنّیان، پیامبر اولو‏العزم نداشته و تحت هدایت پیامبران انسی قرار می‏گیرند.[۷]

۴. انسان و جنّ قابلیت دارند که با یکدیگر ارتباط برقرار کنند.[۸]

۵. جنّیان طوایف و اصناف مختلف و بسیار فراوانی داشته و زندگی اجتماعی دارند. همچنین نرو ماده داشته و توالد و تکثیر نسل دارند.[۹] منتهی در بررسی این قبیل موضوعات و مباحث شبیه به آن همچون نحوه زندگی آنان، به قدر آن چه در روایات آمده است، بایستی اکتفا نمود؛ و الا در دریای علم لاینفع خود را غرق نموده و نکته موثر در سیر کمالاتمان نمی­یابیم.